ÇOBAN ÜZÜMÜ

ÇOBAN ÜZÜMÜ

Çoban Üzümü,  Yeşilimsi renklerde çiçekler açan, meyveleri koyu kırmızı olan, ortalama 30 cm boyunda bir bitkidir. Meyvesi çeşitli meyve asitleri, A ve C vitaminleri ile pektin, tanen, şekerler ve boya maddesi içerir.

Yaprakları ise tanen, arbutin ve hydrochinon barındırır. Orta Avrupa ve Kuzey Anadolu dağları ve ormanlarında bulunur. Meyve ve yaprakları olgunlaştıktan sonra kurutulur.

Bitkinin dalları, 1-3 cm uzunluk ve 1-2 cm genişlikteki kenarları dişli, yumurtamsı, küçük yapraklarla donanmıştır. Küçük çiçekleri soluk yeşilimsi-pembedir; bunlar yerlerini, temmuz-ağustos aylarında, olgunlaşan, bezelye biçimindeki koyu kırmızı meyvelere bırakırlar. bu meyvelerden pasta, reçel, şerbet, şurup, içki yapılır.

 Çoban üzümünün faydaları

Kabız yapıcı ve haricen hafif mikrop öldürücü etkisi vardır. Bu etkiyi kolayca bakteri içine girebilen tamamen öldürmese bile büyümesini durduran mavi boya maddesi yapmaktadır. Bu etki ishal tedavisinde ek fayda sağlamaktadır.

Bu özellikleriyle yaz ishallerinde hatta dizanteri de şaşırtıcı olarak fayda sağlamaktadır. İshal tedavisinde çoban üzümü suyu tatlandırılman içilmelidir. Aynı zamanda ishallerde görülen bulantıyı da ortadan kaldırır.

Çoban üzümü nasıl kullanılır

Çoban üzümü çayı

Meyveleri yenebileceği gibi yaprakları kaynatılarak çayı hazırlanabilir. Kan şekeri düşürücü etki için: 1 çay kaşığı çoban üzümü1 bardak suda kaynatılır.

Gün içinde bir kez içilir. Çok uzun süre kullanılmamalıdır, içeriğindeki bazı maddelerin birikmesiyle zehirlenmeye sebep olabilir.

İshal için: 3 çorba kaşığı kurutulmuş çoban üzümü 0.5 lt. suda 10 dak. kaynatılır ve günde 4 kez 1 bardak içilir. Aynı sıvı ağız ve boğazın mikrobik hastalıklarında gargar olarak da uygulanabilir.

SIRADAKİ MAKALEMİZ :

ÇIFIRTOTU

ÇIFIRTOTU

Çıfıtotu , Genellikle hendeklerde veçayırlarda yetişen, küçük ve sarı renkli çiçekler açan, zehirli bir bitkidir.Yaprakları geniş, çiçekleri küçük ve sarı renklidir.

Çiçekleri dallarının dışına çıkmış demetler şeklindedir. Keskin bir kokusu vardır. Acıdır. Kullanırken, tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.

Çıfıtotunun faydaları

Mide ağrılarını ve kalp çarpıntılarını giderir.

Çıfıtotu nasıl kullanılır

Zehirli bir bitki olduğu için fazla kullanılmamalıdır. Zeytin yağında kavrulduktan sonra çıbanın üzerine konursa faydası görülür.

SIRADAKİ MAKALE: Çoban üzümü

CALPA YUMRUSU

CALPA YUMRUSU

Calpa yumrusu, (Exogonium purga Bentham) (Convolvulaceae) sarmaşık türünün kurutulmuş yumrularıdır. bu sarmaşık yumruları 3-15 cm uzunlukta, iğ, küre veya armut biçiminde, sert, ağır, üzeri buruşuk ve esmer renkli parçalar halindedir.

Tırmanıcı, otsu, çok yıllık ve kırmızı çiçekli bir bitkidir. Meksika’nın dağlık bölgelerinde (Ant dağları) yabani olarak yetişmektedir.

Calapa yumrusunun reçinesinde, yaklaşık yüzde kırk oranında müshil etkiye sahip maddelerden bulunur. Reçinenin dışında, şeker, nişasta ve zamk içermektedir. Hafif kokulu, önce tatlı ve sonra keskin lezzetlidir.

Calapa yumrusunun faydaları

İdrar söktürür. Kabızlığı giderir. İshal yapar. İnce barsağa etkili kuvvetli bir müshildir, özellikle  afyon kullananlarda görülen kabızlıkta faydalıdır. Reçinesi de aynı maksatlarla kullanılır.

Calapa yumrusu nasıl kullanılır

Bitkinin yumru kökleri temizlenip kurutulduktan sonra toz haline getirilerek tüketilmelir.  Calapa yumrusu toz haline getirilir günde 03 -15 gr içilir. önceden kaynatılmış suda 5- 10 dakka arası bekletien calpa yumrusu tozu süzülerek içilmelidir.

Bir kısım mahmude kökü ve bir kısım calapa yumrusu tozu karışımının alkol ile tüketilmesi sonucu elde edilen tentür “Alman rakısı” ismiyle tanınır ve müshil olarak kullanılır.

SIRADAKİ MAKALE: Çıfırtotu

ÇOBAN DEĞNEĞİ OTU

Çoban değneği otu

Çobandeğneği (Polygonium) familyasındandır. Diğer adları Kuş ekmeği. Kadı malak, Eşek madımağı, Batbat, Kaz otu. Madımak, Keçi memesi, Kurtpençesi. Toprağa yatık, en çok60 cmboylarında, kırlarda yetişen, yumurtamsı, sık yapraklı, bir yıllık, otsu bir bitkidir. 

Mayıs ayında beyaz ya da pembe çiçekler açar.850 metreyüksekliğe kadar olan verimsiz topraklarda kendiliğinden yetişir. Kuraklığa dayanıklıdır.

Ülkemizde en çok Kuzey Anadolu’da yetişir.Bileşiminde protein, glikozit, yağ, tanen, mum, asitler, C ve A vitamini ve Sepi maddeler, eterik yağ eserleri, karbonhidratlar, vitamin C, reçineler, mum, silisyum asidi  Köklerde oksimetilantrahinonlar bulunmuştur.

İçerdiği flavon türevleri sebebiyle boyar madde olarak kullanılır ve bu bitkiyle iplikler sarıya boyanabilir. Taze sürgünleriyle yapraklarından salata ve yemek yapılır. Halk hekimliğinde toprak üstü kısımları, özellikle de sapları kullanılır. Bunun için mayıs ayında çiçekler açarken toplanır ve gölgede kurutulur.

Çoban değneği otu'nun faydaları

Kan dindirici ve idrar söktürücü, kan tazyikini yükseltici ve akciğerlerde nefes alma hacmini arttırıcı tesirdedir. Akciğer veremi, mide ve bağırsak kanamaları, veremden mütevellit rahim kanamalarında kullanılır.

Safra kesesinde taş bulunmasına, mide ve bağırsaklarda ağrı ve ülser, basurlar ishal, aşırı adet, beyaz akıntı, sıtma vs. yerlerde kullanılır. Haricen taze bitki yaralara lapa halinde konur.

Çoban değneği otu nasıl kullanılır

çoban değneği otu çayı - silüsyonu

Saplar, saplar çiçek açma zamanında (Haziran, Eylül aylarında) toplanır. Gölgede veya kurutma fırınlarında 40 dereceye kadar ısı altında kurutulur. Kuru sap ve yapraklar yeşil, kokusuz ve hafif buruk tattadır. Kabul edilen rutubet % 12 dir. Torba veya balya halinde paketlenir.

Kuru ve havadar binalarda muhafaza edilir. (alıcının isteğine göre kökü ile de çıkarılır. safra kesesinde taş bulunmasına, mide ve bağırsaklarda ağrı ve ülser, basurlar ishal, aşırı adet, beyaz akıntı, sıtma vs. yerlerde kullanılır. Haricen taze bitki yaralara lapa halinde konur. Bitkiden 2 çorba kaşığı 0,5 lt suda 5 dk kaynatılır. Günde 4 defa yemeklerden evvel birir çay bardağı alınır.

DİKKAT! MESANE VE BÖBREKLERİNDE İLTİHAP OLANLAR KULLANMAMALIDIRLAR!

Çoban değneği bitkisi her dem yeşil ya da yaprak döken, sarılıcı formda bir bitkidir. Bahçelerinizde kullanabileceğiniz güzel bitkilerden bir tanesidir. Dekoratif, küçük, gösterişli çiçekler açar.

SIRADAKİ MAKALE : Calpa yumrusu

ÇOBAN ÇANTASI OTU

Çoban Çantası

Çoban Çantası (Capsella bursa-pastoris): 40 cm boylarında, beyaz çiçekli, otsu bir bitkidir. Turpgiller familyasındandır. Anayurdu Akdeniz havzası olan çobançantası, buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Yol ve tarla kenarlarında, kırlarda ve çayırlarda sıkça yetişen, 50 cm. kadar boylanabilen bir ya da iki yıllık yabani otsu bitkidir.

Gövdesindeki yaprakları küçük ve ok biçimlidir. Bitki tabanına yakın olan iri yaprakları, kenarları dişli ve rozet oluşturarak çoğalmıştır. Dört taç yapraklı, beyaz ya da bazen pembe renkte açan küçük çiçekleri gövdenin ucunda kümeler halinde bulunur.

İçeriğinde ;Tanen, saponin, çeşitli flavonlar, organik asitler, reçine,potasyum ve uçucu yağlar içerir. Gövde boyunca dizilen ve bitkinin tohumunu taşıyan yürek biçimli, yassı, yeşil renkli meyveleri vardır. Bitki, bu meyvelerinden döktüğü tohumlarıyla çoğalır.

Anadolu”da bazı yerlerin pazarlarında kuşkuşotu adıyla satılır. Çiğ olarak ya da ıspanak gibi pişirilerek yenir. Bitkinin kökleri dışındaki kısmı, çiçekleri ile birlikte toplanıp kurutulduktan sonra suda kaynatmak suretiyle çayıhazırlanarak kullanılabileceği gibi çiğ olarak ya da pişirilerek de tüketilebilir. Tıbbi amaçla daha çok çay olarak tüketilir.

Çoban Çantası otu faydaları

Damarları daraltarak kanamayı durdurucu etkisi iç ve dış kanamaları durdurmakta oldukça faydalı olan Çoban Çantası yaralardaki, burun, mide, bağırsaklardaki kanamaları durdurmaya yardımcı olmasının yanında aşırı gelen adet kanamalarını da azaltıcı etkiye sahiptir.

Basur kanamalarında da oturma banyosu iyi gelir. Varis, karaciğer ve damar şişliklerinde oldukça faydalıdır. İdrar arttırıcıdır. Kan dolaşımını düzenlemeye yardımcı olur. Yüksek ve düşük tansiyonşikayetlerinde faydalıdır. Kas gevşekliğine karşı etkilidir.

Hafif bir idrar söktürücüdür. Böbrek sorunu nedeniyle kişinin bedeni sıvı tutuyorsa, bu durumda çobançantası ilk akla gelebilecek deva olur. Taşıdığı doku ve damar büzücü nitelikleri nedeniyle diyareye; ayrıca yara, burun, diş ve dişeti kanamalarına karşı iyileştirici ve kanı kesici etkileri vardır. Kadınların aybaşı döneminde aşırı kan gelişini önler.

çoban çantası otu nasıl kullanılır

çoban çantası otu çayı

Gölge ve havadar bir yerde özenle kurutulur. 1-2 tatlı kaşığı kurumuş ot karışımı üzerine 1 bardak kaynar su dökülüp 10 dakika süreyle demlendirilerek bir infüzyon hazırlanır. Bu infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir. Kadınlarınaybaşında aşın kan kaybı durumu varsa, infüzyon, aybaşı akıntısı başlamadan önce ve o dönem boyunca her iki-üç saatte bir alınır.

BİR SONRAKİ MAKALE : Çoban değneği otu

ÇARKIFELEK ÇİÇEĞİ

Çarkıfelek çiçeği 

Çarkıfelek çiçeği (Passiflora);  çarkıfelekgiller (Passifloraceae) familyasından 500 kadar türden oluşan asma ya da sarmaşık tipte bitki cinsi. Anayurdu Tropikal Amerika olan çarkıfelek bitkisi, çarkıfelekgiller familyasının örnek bitkisidir.

Ülkemizde bazı yerlerde süs bitkisi olarak kimi türleri yetiştirilmektedir. Gölgeli ve nemli duvar diplerini seven, sarmaşarak yetişen otsu ya da ağaçsı sarmaşıktır. Yaz boyunca açan tekerlek biçimindeki gösterişli çiçekleri erguvani, pembe ya da kırmızı renkte ve iridir. Bitki, tohumuyla ya da gövde çelikleriyle çoğaltılır.

İçerğinde ; Alkoloidler, kumarin, glukoz, harmalol, maltol, rafinoz, scopoletin, steroller, viteksin, apijenin, flavonoidler, reçine, harman alkoloidleri (passiflorine, aribine, loturine, yageine), saponaretin, stigmasterol, sükroz, karbonhidratlar, fruktoz, harmalin, harmin, orientin, saponarin, sitosterol, ve ambeliferon bileşikler bulunmaktadır.

çarkıfelek çiçeği'nin faydaları

Kişinin yaşadığı gerginlik ve endişelilik hallerini giderir. Sinirleri yatıştırır. Sinirsel ve kronik uykusuzluklara deva olur. Parkinson hastalığı ve isteri gibi durumlarda sinirsel nöbetleri gidericidir.

Zona hastalığı gibi sinir ağrılarında da yatıştırıcı olur.Bitkinin yaprakları stres ve endişeyi azaltıcı olduğu düşünülen çay yapımında kullanılsa da, yapraklarında bulunan siyanid glukosit maddesinin toksik ve zararlı etkisi sebebiyle az tüketilmesi gerekmektedir.

Ayrıca hamile olanlarda,bebek emzirenlerde, 6 aydan küçük çocuklarda bu konuda çok fazla bir araştırma yapılmadığı için, etkileri bilinmediği için, yapraklarının hiç kullanılmaması meyvelerinin ise bu guruplar için mümkün olduğunca az tüketilmesi tavsiye edilir.

Bunun dışında özellikle yapraklarının alkollü içecekler ve reçeteli sedatiflerle (sinirleri yatıştıran ilaçlarla) birlikte doktora danışmadan kullanılması tavsiye edilmez. Zira bitkinin bu ilaçlarla etkileşime geçip etkisini arttırıcı özelliği bulunmaktadır.

çarkıfelek çiçeği nasıl kullanılır

Çarkıfelek bitlisi çayı; 

1 tatlı kaşığı kuru yaprak üzerine 1 bardak kaynar su dökülerek 15 dakika süreyle demlendirilir. Uykusuzluğu gidermek için, akşamları yatmadan önce bu infüzyondan bir bardak, rahatlama sağlanması ve diğer şikâyetlerin giderilmesi için istendiği zaman alınmak üzere günde iki bardak içilir.

Meyvelerinin herhangi bir zararlı etkisi bulunmamakla birlikte, yenebilen meyvelere sahip bütün Passiflora türleri için günde 2 taneden fazla meyvelerinden yenmesi tavsiye edilmemektedir. Zira çok aşırı tüketimi uyku, halsizlik gibi sorunlara neden olabilmektedir.

Bununla birlikte meyvelerinin tamamen olgunlaştıktan sonra yenilip toplanması tavsiye edilir; zira bitkinin yapraklarında bulunan siyanid glukosid maddesi meyvelerinde de bulunmaktadır. Ancak bu oran yapraklarındakinden düşüktür ve olgunlaşmış veya dalından düşmüş meyvelerde en düşük ve zararsız düzeydedir.

BİR SONRAKİ MAKALE: Çoban çantası otu

CİĞER OTU

Ciğer otu 

Ciğer otu (Pulmonaria officinalis), hodangiller (Boraginaceae) familyasından Nisan-Mayıs ayları arasında çiçek açan, 10-50 cmboyunda, çok senelik otsu bir bitki türüdür.30 cm. kadar yüksele bilen, otsu bir bitkidir.

Ciğerotu Avrupa ve Asyanın ılıman bölgelerinde yetişir ve batı Avrupadan doğu Türkistana kadar çok geniş bir alana yayılmıştır.  Köksap dallı, sap bezimsi tüylerle ve gergin sert kıllarla kaplıdır.

Çiçekler gövdenin ucunda toplanmıştır. Rizoidlere de rastlanır. Uzun süre su depolayabilirlerBitkinin kullanılan kısımları yaprakları ve çiçekli dallarıdır. Dal ve yapraklar bitki çiçek açmaya başladığı zaman toplanır ve gölgede kurutulur. Bitkide tanen, müsilaj, şekerler, reçine ve sabit yağ olduğu tesbit edilmiştir. 

Çok eskiden akciğer rahatsızlıklarına özeliklede vereme karşı kulanılmıştır.

Yetiştirilmesi oldukca kolay olup bahce veya tarlaların gölgelik ve nemli yerlerine birkök veya bir kaç tohum ekildiğinde bitki orada yayılır ve özel bakıma ihtiyaç duymaz.

Çayırlarda, nemli duvar diplerinde, bahçelerde, dere kenarlarında, taşlar arasında yetişen bu ilkel gövdeli ve basit yapraklı bitkinin gövde ve yaprakları kurutulmak sûretiyle eskiden karaciğer hastalıklarına karşı kullanılmıştır.

ciğer otu'nun faydaları

Öksürüğü teskin edici, göğüs yumuşatıcı, idrar söktürücü olarak kullanılmaktadır. Ciğerotunun birleşimindeki silisikasit nefes yolları rahatsızlıklarına, tanin mide-bağırsak rahatsızlıklarına ve allantoin ise yaralara karşı etkili olduğu bilinmektedir. Birleşimindeki silisikasit başta verem olmak üzerediğer nefesyolları rahatsızlıklarına, taninler mide-bağırsak rahatsızlıklarına ve alantoin yaraları iyileştirmek için kulanılır.

 ciğer otu nasıl kullanılır

Yapraklar bitki çiçek açmaya başladığı zaman toplanır ve gölgede kurutulur. Ardından, yaprakları ve çiçekli dalları kurutulduktan sonra suda kaynatılmak suretiyle kullanılır. Bu su çay olarak içilebileceği gibi haricen basur ve meme çatlakları ile hafif yanıklarda kullanılabilir.

Yaralarda ve iltihaplı hastalıklarında ciğer otu toz haline getirilir, yaralara serpilir. Boğaz iltihabında gargara yapılmak sureti ile kullanılır. Basurda ve meme çatlaklarında kaynatılan ciğer otu suyu ile meme uçlarına banyo yapılır. Donmuş uzuvlar bu su ile yıkanırsa faydalı olur.

BİR SONRAKİ MAKALE : Çarkıfelek çiçeği

CENTİYANE OTU

Centiyane otu

Centiyane otu (Gentiana lutea); (Yılan Otu, Kızıl Kantaron, Eşek Turpu, , Gentianae) Dogu Karadeniz Bölgesi ve uludag’da yetisen, centiyane bitkisinin dısı esmerdir. Kökü sifalidir. Sari ve mavi türü vardir. Sarı renkte çiçekler açan, 50 cm ile 140 cm arasında değişen boylarda, çok yıllık otsu bir bitkidir.

Genellikle 1700 metreden yüksek dağlık bölgelerde yetişir. Ülkemizde ender rastlanan bir bitkidir. Bilinçsizce toplandığı için, ülkemizde olduğu gibi, Avrupa ülkelerinde de soyu tükenmek üzeredir. Bu nedenle, örneğin Almanyada koruma altına alınmış, toplanması kesinlikle yasaklanmıştır.

Centiyane yaprak olarak, körpe iken, sinirli ota benzer.Fakat köklü bir bitkidir. Kökleri kullanılır. Kök sonbaharda kazılıp kurutulur.Yılan Otu olarak da bilinen Centiyane bitkisinin kökü kalın ve acıdır. İçerisinde acı madde, pektin, tanen, çeşitli alkaloitler, yağ ve şeker bulunur. Bunlarla beraber, Glikozitler Gentiopikrin Gention asid AmaroGentin Gentisin, Tanen Cvitamini Lastik Yağlar Madeni tuzlar Pektin PP Vitamini içerir ve normal şartlarda herhangi bir yan tesiri yoktur.

centiyane otu'nun faydaları

Öteki acı madde gruplarından başlıca ayrıcalığı, içerdiği tanen maddesinin etkisiz kalacak kadar az ve acı maddelerin en acısı olarak bilinen amarogentin maddesinin en yoğun etkiye sahip olmasıdır. 

Bu özelliklerinden ötürü, sindirim sistemi hastalıklarını, sistemde hiçbir rahatsızlığa yol açmadan tedavi edebilen başlıca bitkilerden biri olarak kabul edilir.

İştah açar. Mide ve tükürük salgılarını arttırır ve hazmı kolaylaştırır. Mide şikayetlerini azaltır. İdrar söktürür. Yaraların iyileşmesini hızlandırır. Kas kramplarını çözer. Ateş düşürücüdür. Kansızlıkta faydalıdır. Vücuda kuvvet verir. Gut, alkolizm, sıtma, hipokondri ve bağırsak solucanlarına karşı da faydalıdır.

centiyane otu nasıl kullanılır

centiyane çayı

Centiyane bitkisinin kökleri suda kaynatılıp çay olarak tüketilebileceği gibi haricen yaralara pansuman olarak da kullanılabilir. Centiyane, yara ve iltihap tedavisinde başarıyla uygulanır. Hamileler kullanmaktan sakınmalıdır. yüksek miktarda mide asidi salgılanmasından kaynaklanan mide ve onikiparmakbağırsağı ülserlerinde kullanılmamalıdır. 

Centiyane çayı ile, safrakesesi salgıları da olumlu yönde etkilenebilir. Bitkinin içerdiği acı maddeler, önce ağız mukozası ile temas ettiğinde, sonra da organizma tarafından emildiğinde, iyileştirici refleksleri başlatır. Ayrıca, dolaşım sistemini uyarıcı etkiye sahip olduğu da bilinir.

Tavsiye edilen oranlarda kullanıldığında, bilinen hiçbir yan etkisi yoktur. ancak çok yüksek kan basıncından şikayetçi olanların, mide ve onikiparmakbağırsağı ülseri çekenlerin ve hamilelerin kullanmaması doğru olur. Ayrıca, çok ender olmakla birlikte, acı madde droglarına karşı alerjisi olanların ve kullanım sonrası baş ağrısı çekenlerin bu tür acı madde droglarından uzak durmaları önerilir.

SIRADAKİ MAKALE : Ciğer otu